Γιατί το να κρατάμε τα μωρά μας αγκαλιά είναι στη φύση μας
Υπάρχουν είδη στη φύση (χελωνάκια, φίδια, σαύρες, κλπ) που γεννάνε τα αυγά τους και τα εγκαταλείπουν. Τα μικρά γεννιούνται εντελώς μόνα τους. Πολύ συχνά, μόνο μικρός αριθμός απ’ αυτά επιβιώνει.
Υπάρχουν άλλα είδη (μικρά λυκάκια, κάποια είδη αγριοκούνελων, κλπ), που μετά τη γέννησή τους, περνούν όλη τη μέρα μόνα τους στη φωλιά, ενώ η μαμά κι ο μπαμπάς λείπουν για κυνήγι. Όσο η μαμά λύκαινα είναι μακριά, τα μικρά είναι απόλυτα ήσυχα στη φωλιά. Δε βγάζουν άχνα, για να μην τα βρουν τα άλλα θηρία και τα κατασπαράξουν.
Υπάρχουν όμως και κάποια είδη (πιθηκάκια, γοριλάκια, κλπ) που δεν αποχωρίζονται καθόλου τα μικρά τους. Ανήμπορα να προστατευτούν και να επιβιώσουν μόνα τους, τα μωρά περνούν κάθε λεπτό της μέρας μαζί με τη μαμά τους, συχνά προσκολλημένα πάνω της. Τα μωρά αυτά έχουν ανάγκη από συχνό θηλασμό και προστασία, πολλές φορές για αρκετά χρόνια μετά τη γέννησή τους. Και φυσικά ζητάνε τη μαμά τους, κάθε φορά που εκείνη τ’ αφήνει, έστω και για λίγο!
Τα δικά μας τα μωρά ανήκουν ολοφάνερα στα είδη που δεν μπορούν να τα καταφέρουν χωρίς εμάς. Μας χρειάζονται για τα πάντα, γι’ αυτό και δεν είναι στη φύση τους να μένουν ήσυχα στο κρεβάτι τους ολομόναχα. Νιώθουν την ανάγκη να μας θυμίσουν, με όποιον τρόπο μπορούν, ότι εξαρτώνται πλήρως από μας!
Στην εξέλιξη του είδους μας, υπήρξε ένα δίλημμα: Η στενότερη λεκάνη είναι μεν πιο αποτελεσματική για να μπορεί ο άνθρωπος να περπατά σε όρθια στάση, αλλά ο μεγαλύτερος εγκέφαλος κάνει τη γέννηση δυσκολότερη απ’ αυτό το στενό πέρασμα. Μετά από εννέα μήνες κύησης, το βάρος ενός ανθρώπινου μωρού σε σχέση με το βάρος της μαμάς του είναι περίπου διπλάσιο από ότι σε άλλα πρωτεύοντα αντίστοιχου μεγέθους. Το σώμα της μαμάς δεν έχει την ενέργεια να υποστηρίξει περαιτέρω την κύηση και τελικά τα μωρά μας γεννιούνται σε ένα πιο πρώιμο στάδιο ανάπτυξης (ο εγκέφαλός τους είναι αναπτυγμένος περίπου στο 25% με 30%, ενώ στα άλλα πρωτεύοντα θηλαστικά, ο εγκέφαλος των νεογέννητων είναι ήδη αναπτυγμένος γύρω στο 50%).
Αυτό σημαίνει ότι τα μωρά μας γεννιούνται ευάλωτα, αδύναμα. Θα χρειαστεί να περάσουν πολλοί μήνες πριν να μπορούν καν να ελέγξουν το ίδιο τους το σώμα, και πολλά χρόνια πριν να μπορούν να ικανοποιούν μόνα τους τις βασικές τους ανάγκες.
Δεν είναι τυχαίο που όταν σηκώνουμε ένα νεογέννητο, εκείνο παίρνει αμέσως στάση αγκαλιάς: Δεν αφήνει τα πόδια να κρέμονται προς τα κάτω, τα λυγίζει και τα ανοίγει, για να «ταιριάξει» όσο γίνεται καλύτερα στο σώμα της μαμάς του. Η κυρτή σπονδυλική στήλη στα βρέφη διευκολύνει αυτήν ακριβώς τη στάση.
Ταυτόχρονα, η ανατομία της μαμάς εξελίχθηκε αντίστοιχα: οι γοφοί φαρδαίνουν, τα λαγόνια οστά βγαίνουν προς τα έξω, η μέση στενεύει, δημιουργεί αυτό το μοναδικό σχήμα που δε συναντάμε σε άλλα είδη και που πετυχαίνει έναν υπέροχο στόχο: βοηθά το κουβάλημα των μωρών (αλλά και μεγαλύτερων παιδιών) στο πλάι, πάνω απ’ το γοφό.
Ίσως γι’ αυτό ο άνθρωπος διατηρεί τα πρωτόγονα αντανακλαστικά: Παρόλο που η μαμά δεν έχει πια τρίχωμα απ’ όπου το μωρό θα μπορούσε να πιαστεί, το αντανακλαστικό της λαβής παραμένει, τα μωρά τυλίγουν τα δαχτυλάκια σε ένα σφιχτό πιάσιμο, αποδεικνύοντας με έναν ακόμα τρόπο την ανάγκη του βρέφους να «κρατηθεί» κοντά στη μαμά του. Το ίδιο ισχύει και για το αντανακλαστικό moro (ή αλλιώς και «αντανακλαστικό εναγκαλισμού») του οποίου ο βασικός σκοπός ήταν να βοηθάει το μωρό να γαντζώνεται σταθερά στη μαμά του, αν η ισορροπία χανόταν.
Το να έχουμε το μωρό μας αγκαλιά είναι στη φύση μας, είναι το «κανονικό» για το είδος μας, γι’ αυτό και τα μωρά μας περιμένουν και θέλουν να είναι πάνω μας. Πέρασαν εννέα μήνες σε ένα περιβάλλον απόλυτα προστατευμένο, όπου όλες τους οι ανάγκες καλύπτονταν άμεσα. Συνήθισαν τη ζεστασιά αυτού του περιβάλλοντος, συνήθισαν να ακούν τη φωνή της μαμάς, να νιώθουν την καρδιά της και την κίνησή της, τον ρυθμό της αναπνοής της.
Είναι τόσο σημαντικό να παρατείνουμε όσο γίνεται τις συνθήκες αυτού του περιβάλλοντος, που συχνά η πρώτη περίοδος μετά τη γέννηση αναφέρεται ως «τέταρτο τρίμηνο».
Ένας καλός μάρσιπος λειτουργεί κατά κάποιον τρόπο σαν μια εξωτερική μήτρα, διευκολύνει αυτή την περίοδο όπου το μωρό συνεχίζει να αναπτύσσεται.
Η αγκαλιά δεν είναι απλά κάτι που προσφέρουμε στα μωρά μας, δεν είναι απλά πολύτιμη. Είναι απόλυτη, βασική, πρωταρχική ανάγκη. Έτσι είμαστε φτιαγμένοι. Το να στερούμε απ’ τα μωρά μας το άγγιγμα και τη γαλήνη της αγκαλιάς, είναι βλαβερό, από κάθε άποψη.
Η αγκαλιά είναι μαγική: βοηθάει την παραγωγή ωκυτοκίνης (που είναι η ορμόνη της αγάπης), μειώνει τον πόνο, επηρεάζει την κορτιζόλη (που είναι η ορμόνη του στρες). Τα ευεργετικά αποτελέσματα της αγκαλιάς, πάνε πολύ μακριά, επηρεάζουν το πώς αναπτύσσονται οι νευρώνες στον εγκέφαλό μας και βοηθούν σε μια καλή ψυχική υγεία ακόμα και πολύ μακροχρόνια.
Αλλά περισσότερα σχετικά μ’ αυτό, μπορείς να διαβάσεις και εδώ: Γιατί να φοράς το μωρό σου.
